छत्तीसगढ़ में शहरी प्रशासन | Chhattisgarh Me Shahari Prashasan
शहरी प्रशासन छत्तीसगढ़
- शहरी निकाय का जन्मदाता अंग्रेज रिपोन था ।
- छत्तीसगढ़ में त्रिस्तरीय शहरी निकाय कार्यरत है ।
- निकायों को करारोपण की शक्ति राज्यसरकार देती है ।
- महिलाओ को 50% आरक्षण है ।
- जन प्रतिनिधियों को वापस बुलाने की विधि होती है । ( रिकॉल सिस्टम )
नगर निगम
अधिक राजस्वा वाले शहर को नगर निगम बनाये जाते है ।
छत्तीसगढ़ में फ़िलहाल नगर निगमों की संख्या 13 है । (2019 तक )
राजनितिक प्रमुख > महापौर ( मेयर )
वार्ड प्रमुख > पार्षद
चुनाव > प्रत्यक्ष
प्रशासनिक प्रमुख > आयुक्त , ( कमिसनर , IAS )
क्रमांक | नगर निगम | महापौर | पार्टी |
1. | राजनांदगाव | श्री मधुसूदन | BJP |
2. | बिलासपुर | श्री किशोर राय | BJP |
3. | चिरमिरी | श्री डमरू रेड्डी | निर्दलीय |
4. | रायगढ़ | मधु नरेश ( किन्नेर ) प्रथम | निर्दलीय |
5. | जगदलपुर | श्री जतिन जायसवाल | CONGRESS |
6. | अंबिकापुर | श्री अजय तिर्की | CONGRESS |
7. | कोरबा | श्री मति रेनू अग्रवाल | CONGRESS |
8. | रायपुर प्रथम (1967) | श्री प्रमोद दुबे | CONGRESS |
9. | बिरगांव | श्री अम्बिका चरण यदु | BJP |
10. | धमतरी | श्री मति अर्चना चौबे | BJP |
11. | दुर्ग | श्री मति चन्द्रिका चंद्राकर | BJP |
12. | भिलाई | श्री देवेंद्र यादव | CONGRESS |
13. | चरोदा | श्री मति चंद्रकांत मंडल | BJP |
नगर पालिका
कम राजस्व वाले शहर को नगर पालिका बनाये जाते है ।
छत्तीसगढ़ में 44 नगरपालिका है । (2019 तक )
राजीतिक प्रमुख > नगर पालिका अध्यक्ष
वार्ड प्रमुख > पार्षद
चुनाव > प्रत्यक्ष
प्रशासनिक प्रमुख > CMO-2(Chief Municpal officer)
क्रमांक | जिला | नगर पालिका |
1. | बीजापुर | बीजापुर |
2. | नारायणपुर | नारायणपुर |
3. | कांकेर | कांकेर |
4. | राजनांदगाव | खैरागढ़ , डोंगरगढ़ |
5. | कवर्धा | कवर्धा |
6. | मुंगेली | मुंगेली |
7. | बिलासपुर | रतनपुर , तिफरा , तखतपुर |
8. | कोरिया | मनेन्द्रगढ़ , बैकुंठपुर , चरचा |
9. | सूरजपुर | सूरजपुर |
10. | बलरामपुर | बलरामपुर |
11. | जशपुर | जशपुर |
12. | रायगढ़ | खरसिया , सारंगढ़ |
13. | महासमुंद | महासमुंद , बागबाहरा , सरायपाली |
14. | गरियाबंद | गरियाबंद |
15. | कोंडागांव | कोंडगाओं |
16. | सुकमा | सुकमा |
17. | कोरबा | कटघोरा , दीपका |
18. | जांजगीर चंपा | अकलतरा , जजगरी नैला , चापा , सकती |
19. | बलोदा बाजार | बलोदा बाजार , भाटापारा |
20. | रायपुर | गोबरनवापारा , तिल्दा नेवरा , आरंग |
21. | बेमेतरा | बेमेतरा |
22. | दुर्ग | जामुल , अहिवारा , कुम्हारी |
23. | बालोद | बालोद , दिल्ली राजहरा |
24. | दंतेवाड़ा | किरंदुल , बड़े बचेली , दांतवाड़ा |
नगर पंचायत
वो गाओं नगर पंचायत बनेगा जहाँ :- 5 हजार मतदाता हो ।, 75% गैर कृषक हो ( मतलब 25% कृषक हो )
अब छत्तीसगढ़ में 10 हजार आबादी वाले गाओं नगर पंचायत बनेगें ।
राजनितिक प्रमुखः > नगर पंचायत अध्यक्ष
वार्ड प्रमुख > पार्षद
चुनाव > प्रत्यक्ष
प्रशासनिक प्रमुख > CMO-3
क्रमांक | जिला | संख्या | नगर पंचायत |
1. | जांजगीर चापा | 12 | बलोदा , नया बाराद्वार , खरौद , शिवरीनारायण , पामगढ़ , अड़भार , जैजैपुर , चंद्रपुर , सरगाओं , नवागढ़ , डभरा , राहौद |
2. | बिलासपुर | 8 | सकरी , सिरगिट्टी , बोदरी , बिल्हा , मल्हार , कोरा , गौरेला , पेंड्रा |
3. | बलौदाबाजार | 7 | पलारी , लवण , कसडोल , बिलाईगढ़ , भटगांव , तुन्द्रा , सिमगा |
4. | बेमेतरा | 7 | नवागढ़ , देवकर , सजा , परपोड़ी , मारो , बेरला , खम्हरिया |
5. | रायगढ़ | 7 | घरघोड़ा , धरमजयगढ़ , किरोड़ी मालनगर , लैलूंगा , सरिया , पुसौर , बरमकेला |
6. | बालोद | 6 | गुंडरदेही , डौंडी , अर्जुन्दा , डौंडी लोहरा , गुरुर , चिखलाकसा |
7. | रायपुर | 5 | सरसींवा , अभनपुर , खरोरा , मनकैप , कुरा |
8. | धमतरी | 5 | कुरुद , मगरलोड , नगरी , भखारा , आमदी |
9. | राजनांदगाव | 5 | अम्बागढ़ चौकी , डोंगरगाव , छुईखदान , गंडई , छुरिया |
10. | कवर्धा | 5 | सहसपुर लोहरा , बोदला , पिपरिया , पंडरिया , पांडातराई |
11. | सूरजपुर | 5 | विश्रामपुर , परतापुर , भटगांव , प्रेमनगर , जहरी |
12. | कांकेर | 5 | चरम , अंतागढ़ , भानुप्रतापुर , पंखाजूर , नाहरपुर |
13. | जशपुर | 4 | पथलगाओं , कुनकुरी , कोतबा , बगीचा |
14. | बलरामपुर | 4 | वाड्रफनगर , रामानुजगंज , कुसमी , राजपुर |
15. | गरियाबंद | 3 | राजिम , फिंगेश्वर , छुरा |
16. | महासमुंद | 3 | तुमगांव , बसना , पिथौरा |
17. | दुर्ग | 3 | धमधा , उतई , पाटन |
18. | मुंगेली | 3 | लोरमी , पथरिया , सर्गों |
19. | कोरिया | 3 | झगरखांड, खोंगापानी , नई लेदारी |
20. | कोंडागांव | 3 | केशकाल , फरसगाओं , विश्रामपुर |
21. | कोरबा | 2 | पाली , छुरीकला |
22. | सरगुजा | 2 | सीतापुर , लखनपुर |
23. | दंतेवाड़ा | 2 | गीदम , बारसूर |
24. | बीजापुर | 2 | भैरमगढ़ , भोपालपटनम |
25. | सुकमा | 2 | कोंटा , दोरनापाल |
26. | बस्तर | 1 | बस्तर |
27. | नारायणपुर | 0 |